მეფე მოკვდა, გაუმარჯოს მეფეს?!

1960 წელი. 28 ნოემბერი. გიბრალტარი. დღეს აქ ერთ პატარა, ინტერნაციონალურ ოჯახში მორცხვი ბიჭი, ხუან კარლოს ანტონიო დაიბადება. ამ სახელს ის ექვსი წელი ატარებს, რის შემდეგაც ოჯახი სამხრეთ ინგლისში გადადის საცხოვრებლად და ხუანიც ჯონი ხდება. თუმცა ბევრი რამ უცვლელი რჩება, განსაკუთრებით დედამისის აღზრდის სტილი. ანიტა ფლამენკოს მასწავლებელია და მისი შვილი განსაკუთრებულად არის გამოწყობილი მაშინაც კი, როდესაც ქუჩის კუთხეში მდგარ მაღაზიაში უწევს მისვლა. სხვა მხრივ, ჯონი არაფრით გამორჩეული ბიჭია, გრამატიკის სკოლაში დადის და ტანსაცმლისა და ინგლისელებისთვის ეგზოტიკური გარეგნობის გარდა ყურადღებას არც არაფრით იქცევს.

1979 წელი. ლონდონი. პატარა ჯონისთვის ცხოვრების ახალი ეტაპი იწყება. ის წმინდა მარტინის სახელობის ხელოვნების სკოლაში შედის, სადაც განსაკუთრებით ინტერესდება ისტორიული კოსტიუმებით. ეს გავლენას ახდენს როგორც მის სადიპლომო ნამუშევრებზე, რომელთა შექმნაც ფრანგული რევოლუციითა შთაგონებული, ისე მთელ მომავალ შემოქმედებაზეც. ამის შემდეგ მოვლენები სწრაფად განვითარდა: საკუთარი სტუდიის გახსნა, პირველი ინვესტორი, პარიზის მოდის კვირეული... თუმცა ჯონის წარმატება საკმაოდ ეფემერული აღმოჩნდა. საბოლოოდ, ახალგაზრდა შემოქმედი ფინანსური სახსრების გარეშე დარჩა და ბედის საძებნელად პარიზში მოუწია გამგზავრება.

აქ დაიწყო გალიანოს ზეობის ხანა. დაიწყო ცარიელი ჯიბით, მეგობრის ბინაში იატაკზე გატარებული ღამეებით, მძიმე შრომით, მატერიალური მხარდაჭერის ძიებით. ამ უკანასკნელის ნაცვლად, ჯონმა მეგობრები შეიძინა, რომლებმაც იმ დროს ფასდაუდებელი მხარდაჭერა გაუწიეს. ამერიკული ვოგის მთავარმა რედაქტორმა, ანა ვინტურმა სწორად შეაფასა ახალგაზრდა დიზაინერის პოტენციალი და ყველანაირად ეცადა მის დახმარებას. სწორედ მან დაიყოლია საუ შლუმბერჟე, რომ მას თავისი პარიზული სახლი გალიანოს ჩვენების მოსაწყობად დაეთმო. ამ ჩვენებამ ბრწყინვალედ ჩაიარა. 90-იანების დასაწყისის უსახურ, ბრწყინვალებას და იდეებს მოკლებულ მოდაში სუფთა ჰაერივით შეიჭრა გალიანოს შემოქმედება, მთელი თავისი ფუფუნებით, რომანტიკით, გლამურითა და ავანგარდულ-თეატრალური სიგიჟეებით. დიორის სახლში კორონაციამდე ჯონ გალიანომ ბუნებრივია LVMH -ის (Moet Hennessy-ისა და Louis Vuitton-ის სახლების გაერთიანებით შექმნილი კომპანია. დღეს მოდის სექტორში ერთ-ერთ გიგანტად გვევლინება და ისეთ სერიოზულ ბრენდებს აერთიანებს, როგორიცაა დიორი, ჟივანში, გერლენი, კენზო და ა.შ) დირექტორის, ბერნარ არნოს სიმპათიაც დაიმსახურა. 1995 წელს არნომ გალიანო ჟივანშის სახლის შემოქმედებითი დირექტორის თანამდებობაზე მიიწვია, 1997 წელს კი უკვე დიორის სახლში მთავარ დიზაინერად. არნოს ინტუიციამ გაამართლა - გალიანომ მნიშვნელოვნად შეცვალა ჯერ ჟივანშის, შემდეგ კი დიორის შემოქმედებითი ხედვა და ძალიან გაზარდა კომპანიების გაყიდვები. შეიძლება ითქვას, რომ ჯონმა დიორს მეორე სიცოცხლეც კი აჩუქა, თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ 90-იანების ბოლოს ამ ბრენდის სტილი უკვე საკმაოდ კონსერვატორული და ერთფეროვანი იყო. ასე რომ, LVMH-ის საუკეთესო რესურსები ასევე საუკეთესო ხელში აღმოჩნდა - გალიანოს თეატრალურ ფანტაზიას გასაქანი მიეცა, რამაც მოდის ინდუსტრია განვითარების ახალ საფეხურზე აიყვანა. დიზაინერმა თავისი ორიგინალური შეხედულებებით კიჩზე, ფუფუნებასა და ეკლექტიკაზე მოდაში დამკვიდრებული კლიშეები გაანადგურა და რაც მთავარია, მასში რომანტიზმი და სილამაზე დააბრუნა. მის შემოქმედებას ვერ მოუძებნით მეცნიერულ ახსნას, რადგან მხოლოდ გალიანოს შეუძლია ერთ კოლექციაში ჩინური ხელოვნება ტულუზ ლოტრეკის ფერწერას დაუკავშიროს და ის არა მხოლოდ ესთეტიკურად, არამედ კომერციულად მომგებიანადაც კი აქციოს.

რამდენიმე დღის წინ პარიზის მოდის კვირეულის ფარგლებში დიორის გალიანოს მიერ შექმნილი კოლექციის ჩვენება უკანასკნელად გაიმართა. პირველ მარტს დიორის პრეზიდენტმა, სიდნეი ტოლედანომ გააკეთა განცხადება, რომ გალიანოს მსოფლმხედველობა სრულ დისონანსს ქმნის კრისტიან დიორის ფასეულობებთან და დიზაინერთან კონტრაქტი გაწყვიტა. დღეს ალბათ არც ისე ბევრი ადამიანი მოიძებნება, ვინც არ არის ინფორმირებული აღნიშნულ სკანდალთან დაკავშირებით, მაგრამ ალბათ მაინც ჯობს, მოკლედ გავიხსენოთ ის მოვლენები, რომელიც გალიანოს გათავისუფლებას წინ უძღოდა.

რამდენიმე თვის წინ, დიორის სახლმა კონტრაქტი გააფორმა მსახიობ ნატალი პორტმანთან, რომელიც დათანხმდა, რომ გამხდარიყო სუნამოს Miss Dior Cherie-ს სახე. ეს მნიშვნელოვანია იმდენად, რამდენადაც სწორედ პორტმანის ხმაურიანი განცხადება გახდა იმის საფუძველი, რომ დიორის სახლმა გალიანო ასე სასწრაფოდ და უხეშად მოიშორა თავიდან. პორტმანმა თქვა, რომ შოკირებული იყო გალიანოს საქციელით და უარს აცხადებდა მასთან ოდესმე რაიმე სახის თანამშრომლობაზე. მიუხედავად ამისა, მსახიობს დიორთან კონტრაქტი არ გაუწყვეტია. პორტმანი შოკირებული გახლავთ იმ გარემოების გამო, რომ უწევდა ურთიერთობა ანტისემიტ ადამიანთან, როდესაც თავად ებრაული წარმოშობისაა. შეგახსენებთ, ახლახანს გავრცელდა ვიდეო, სადაც პარიზის კაფე La Perle-ში ძალიან ნასვამი გალიანო ორ ქალს ეუბნება, რომ უყვარს ჰიტლერი და ისეთ ხალხს, როგორიც მისი მოსაუბრეები არიან, ის გაზის კამერაში ამოხუთავდა. ამ ნამდვილად სიძულვილით აღსავსე სიტყვებში არც ისე იოლია დაინახო ანტისემიტური განწყობა. ქალები, რომელთანაც გალიანოს კონფლიქტი მოუვიდა, იტალიელები იყვნენ, ჰიტლერისა და მისი მეთოდების ხსენება კი ამ შემთხვევაში ძალიან ეფექტური შედარება შეიძლება ყოფილიყო ანტიპათიის და არა ებრაელი ერის მიმართ სიძულვილის გამოსახატავად. როგორც პატრიცია ფილდი ამბობს, ეს არა ანტისემიტური, არამედ თეატრალური გამოხდომა იყო და ამაში არის ლოგიკის მარცვალი, რადგან შეურაცხყოფის ობიექტებს არანაირი საერთო არ ჰქონდათ ებრაელებთან.

ასეა თუ ისე, გალიანოს გარშემო ახლა არც ისე ბევრი მეგობარი და დამცველია. მოდის ინდუსტრიაში სულ რამდენიმე ადამიანია, ვისაც სჯერა, რომ გალიანო პროვოკაციის მსხვერპლია (სხვათაშორის, ამაზე განცხადება ჯონის ორი "მსხვერპლის" თანამემამულემ, იტალიური ვოგის რედაქტორმა ფრანკა სოცანიმ გააკეთა). ჯორჯო არმანიმ ასევე გამოთქვა წუხილი იმის გამო, რომ მთვრალი გალიანოს ბოდვა მის დაუკითხავად გადაიღეს. "არაფერი, რაც მას შეუქმნია, არ წარმოაჩენს მას, როგორც რასისტს, უფრო პირიქით. ჩანაწერში შეიძლება ადამიანს ათქმევინო ის, რაც სინამდვილეში მას არ უთქვამს. ისინი ამბობენ რაღაც სიტყვებს, მაგრამ როგორია კონტექსტი? პიროვნება (რომელიც გალიანოს ელაპარაკება ჩანაწერში), თავდაჯერებული (და ძალიან ფხიზელიც. ნ.ა.) ჩანს და ძალიან კარგად იცის, რას აკეთებს", - განაცხადა ჟან პოლ გოტიემ. ეს განსაკუთრებით კეთილშობილური საქციელია, თუ გავითვალისწინებთ, რომ ჟან პოლ გოტიე დიორის ახალი მთავარი დიზაინერის პოსტზე ერთ-ერთი კანდიდატად განიხილება. ნიკოლ კიდმანმა (რომელიც ოსკარის დაჯილდოების ცერემონიალზე დიორის კაბით გამოცხადდა), ნატალია ვოდიანოვამ, შანელ იმანმა ასევე გამოუცხადეს სოლიდარობა გალიანოს. მხარდამჭერები ასევე გამოჩნდნენ როდენის მუზეუმის წინ (სადაც ახალი ჩვენება გაიმართა) პლაკატებით ხელში, რომელზეც ეწერა The King Is Gone. ამასობაში, ჯონმა საპირისპირო საჩივარი შეიტანა იტალიელი ქალების წინააღმდეგ, რომლებმაც შეურაცხყოფა მიაყენეს და სცადეს მისთვის სკამი ჩაერტყათ. პარალელურად, ორი მარტის საღამოს გალიანომ გაავრცელა განცხადება, სადაც ნათქვამია, რომ საზოგადოებაში, სადაც ის ცხოვრობს, არ არის რასიზმის ადგილი, ის ბოდიშს იხდის ნათქვამისთვის, თუმცა უარყოფს მის წინააღმდეგ წაყენებულ ბრალდებებს და მათ ცილისწამებად მიიჩნევს.

ანტისემიტიზმი და ზოგადად დისკრიმინაცია უარყოფით განწყობას ნამდვილად ქმნის და პროტესტის გრძნობასაც წარმოშობს. მიუხედავად იმისა, რომ გალიანოს სკანდალური სიტყვები ექსცენტრიული ბავშვის გაბრაზებულ გამოხდომად უფრო მიმაჩნია, ვიდრე ანტისემიტიზმის სერიოზულ (ან არასერიოზულ) გამოხატულებად, ამ მოვლენებმა ახალი ნამუშევრების სანახავად ცუდი განწყობა შემიქმნა. მოგვიანებით, როდესაც დიორის და ცალკე გალიანოს ბრენდის კოლექციები ვნახე, მართლა ცუდ ხასიათზე დავდექი, უკვე იმის გამო, რომ შეიძლება ასეთი ესთეტიკური სიამოვნება ბოლო აღმოჩნდეს. გალიანოს ჩვენება, რომელიც დიზაინერის გარეშე გაიმართა, ერთ-ერთი ყველაზე ლამაზია წლევანდელ ნამუშევრებს შორის და გასული საუკუნის 20-იანი წლების რომანტიზმს, ელეგანტურობასა და ფუფუნებას ასახავს. ბრწყინვალე იყო კრისტიან დიორის შემოდგომა-ზამთრის კოლექციაც, რომელმაც თანამედროვე მეკობრეების და თან ძალიან სენსუალური ქალის სახე გააერთიანა. დიორის კოლექცია ტოლედანომ გახსნა გრძელი სიტყვით, რომელშიც გალიანო სახელით ერთხელაც არ უხსენებია, თუმცა გრძლად ისაუბრა ანტისემიტიზმის საშინელებებზე, ხოლო ჩვენების ბოლოს დიორის სახლის მთელი პერსონალი გამოვიდა თეთრ ხალათებში გამოწყობილი. ვფიქრობ, ასეთი თეატრალიზმი თვით გალიანოსაც კი შეშურდებოდა. ვის ვიხილავთ შემდეგ "პაკლონზე", ამაზე მხოლოდ ვარაუდების გამოთქმა შეიძლება. ალბათ რიკარდო ტიშის, ან ალბერ ელბაზს, ან ნიკოლა გესკიერს... დიორის სახლს რომ ახალი სისხლი ჭირდება, ეს ეჭვგარეშეა. ისიც ცხადია, რომ არნოს არჩევანი კვლავ უზადო იქნება და მაინც... ამ არჩევანის გაკეთება მას ნამდვილად უფრო დელიკატურად და ფრანგულადაც შეეძლო, დიორის ყველაზე დიდი დიზაინერის მიწასთან გასწორების გარეშე.